Katedra Transportu Linowego

Katedra Transportu Linowego (AGH-KTL) jest jedyną w kraju jednostką naukowo-dydaktyczną, zajmującą się całością problemów projektowania, wytwarzania i eksploatacji lin, urządzeń transportu linowego, konstrukcji cięgnowych i innych obiektów technicznych, w których stosowane są liny stalowe.

Katedra zajmuje się ponadto teorią i praktyką bezpieczeństwa obiektów technicznych (systemów antropotechnicznych), twórczością w technice i ochroną własności przemysłowej, systemami zarządzania jakością, dostosowywaniem polskiego prawa obowiązującego w technice i norm technicznych do wymagań Unii Europejskiej itp.

AGH-KTL prowadzi na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Akademii Górniczo-Hutniczej specjalność „transport linowy” (na kierunku studiów Mechanika i Budowa Maszyn). Od 1976 r. w AGH nieprzerwanie organizowane są studia podyplomowe, które ukończyło około 820 osób. Katedra szkoli zagranicznych użytkowników polskiej aparatury do badań magnetycznych lin, które to szkolenie ukończyło już około 100 specjalistów z całego świata.

W skład AGH-KTL wchodzi Laboratorium Badawcze Technicznych Środków Transportu i Materiałów. Laboratorium ma certyfikat Polskiego Centrum Akredytacji nr AB 771.

AGH-KTL, w ramach pracy statutowej, organizuje konferencje i sympozja naukowo-techniczne pt. „Jakość, niezawodność oraz bezpieczeństwo lin i urządzeń transportu linowego”. Do końca 2007 roku zostało zorganizowanych 12 dużych, międzynarodowych konferencji oraz 13 sympozjów z tego cyklu.

Od września 1994 roku Katedra wydaje „Zeszyty Naukowe-Techniczne”. Do końca 2007 roku wydano ich 42 (ISSN 1640-4351).

Przy Katedrze został powołany, decyzją Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z dnia 26 maja 1994 r., Sekretariat Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 163 ds. Lin i transportu linowego. Od 1 stycznia 2003 roku NKP nr 163 została przekształcona w Komitet Techniczny nr 163 ds. Lin i transportu linowego. W Katedrze Transportu Linowego jest siedziba biura Polskiego Towarzystwa Transportu Linowego. AGH-KTL posiada upoważnienia rzeczoznawcy (WUG/nr 104/2006 i WUG/nr 123/2007) wydane przez Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach.

Działa Ośrodek Szkoleniowy i Ośrodek Egzaminacyjny UDT-CERT z zakresu badań nieniszczących – badania magnetyczne lin stalowych, które to Ośrodki spełniają wymagania Unii Europejskiej (normy PN-EN 473).

Katedra jest członkiem dwóch międzynarodowych organizacji:

- OITAF – International Organization for the Transportation by Rope (Międzynarodowa Organizacja Transportu Linowego),

- OIPEEC – International Organization for the Study of the Endurance of Wire Ropes (Międzynarodowa Organizacja do Badań Trwałości Lin Stalowych).

Ponadto Katedra współpracuje z kilkudziesięcioma krajowymi i zagranicznymi szkołami wyższymi i jednostkami naukowo-badawczymi, fabrykami lin, i innymi producentami z Austrii, Francji, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Holandii, Włoch, Niemiec, USA, Szwajcarii, Australii, Indii, Zambii, jak również Czech, Słowacji, Serbii, Bułgarii itd., jak również z większością krajowych organizacji zajmujących się problemem lin i transportu linowego, bezpieczeństwem obiektów technicznych, w tym państwowego nadzoru, prawem w technice, normalizacją itp.

Rocznie KTL wykonuje ponad 50 prac naukowo-badawczych dla przemysłu, w tym ok. 10% to zlecenia podmiotów zagranicznych; średnio 3-4 granty KBN, opracowuje kilka patentów, wzorów użytkowych itd.

Katedra między innymi:

- wykonuje prace naukowo-badawcze z zakresu rozwoju nowych metod badań i aparatury diagnostycznej w celu poprawy niezawodności oraz bezpieczeństwa lin i urządzeń transportu linowego,

- opracowuje i wdraża nowe metody projektowania i obliczania urządzeń transportu linowego z równoczesnym wyznaczaniem optymalnych wartości współczynników bezpieczeństwa, w tym naczyń wyciągowych, ruchomych belek odbojowych, zbrojenia szybowego, trzonów wież wyciągowych, itd.,

- wykonuje badania atestacyjne lin stalowych, stalowo-gumowych, wykładzin kół pędnych i kierujących, elementów sprężystych stosowanych w układach do awaryjnego hamowania naczyń,

- prowadzi badania wytrzymałościowe elementów urządzeń transportu linowego,

- dokonuje ocen stanu technicznego lin stalowych i stalowo-gumowych, zbrojenia szybowego, wież wyciągowych i innych elementów urządzeń transportu linowego oraz bada procesy zużyciowe i opracowuje metody prognozowania terminów wymiany tych elementów,

- opracowuje propozycje nowych przepisów, wymagań technicznych, norm, itd.,

- zajmuje się analizą i oceną przyczyn i skutków uszkodzeń typu katastroficznego oraz parametrycznego urządzeń transportu linowego oraz określeniem sposobów ich eliminowania,

- oferuje swoje oryginalne (chronione patentami) głowice do badań magnetycznych lin stalowych i stalowo-gumowych oraz rur stalowych wymienników ciepła, taśm przenośnikowych z linkami stalowymi,

- opracowuje i wdraża (w formie umów licencyjnych) nowe konstrukcje lin stalowych i stalowo-gumowych stosowane w górnictwie podziemnym, wiertnictwie, kolejach linowych, maszynach podstawowych górnictwa odkrywkowego, itd.,

- oferuje swoje patenty chroniące układy prowadzenia naczyń wyciągowych, układy awaryjnego hamowania, pomosty bezpieczeństwa, ruchome belki odbojowe, wykładziny kół pędnych i kierujących oraz wiele innych elementów wraz z ich dokumentacjami technicznymi i technologicznymi,

- uczestniczy we współpracy międzynarodowej związanej z zagadnieniami trwałości i diagnostyki lin stalowych,

- oferuje swoje rozwiązania typu know-how, stanowiące tajemnicę AGH, obejmujące między innymi nowe metody projektowania, technologie produkcji, metody badawcze, itd.

Pracownicy Katedry są twórcami około 90 patentów, w tym ponad 30 zagranicznych. Ponadto Katedra dysponuje ponad kilkunastoma rozwiązaniami typu know-how, stanowiącymi tajemnicę AGH, które również udostępnia zainteresowanym podmiotom gospodarczym na podstawie umów licencyjnych.

AGH uzyskuje corocznie znaczące wpływy, w formie opłat licencyjnych, za stosowanie patentów i rozwiązań know-how pracowników AGH-KTL. Te innowacyjne rozwiązania chronią ww. technologie produkcji wykładzin kół pędnych, oryginalne konstrukcje lin stalowych i stalowo-gumowych, układy awaryjnego hamowania górniczych wyciągów szybowych, ruchome belki odbojowe, układy prowadzenia naczyń, itd.